الهیات مسیحی
(درس چهاردهم)
فرشته شناسی(1): پیدایش، ماهیت، سقوط و طبقه بندی فرشتگان
امروز به مطالعۀ اولین قسمت از مبحث فرشته شناسی تحت عنوان پیدایش، ماهیت، سقوط و طبقه بندی فرشتگان خواهیم پرداخت.
هر چند در کتاب مقدس در مورد فرشتگان مطالب زیادی وجود دارد، ولی اگه دقت کرده باشید، امروزه بی توجهی زیادی دربارۀ این موضوع دیده میشود که گاهی تا مرحلۀ انکار وجود فرشتگان هم پیش میرود.
این بی توجهی دلایل زیادی داره که من در اینجا به چهار تای اون اشاره میکنم:
اولین دلیل میتونه بخاطر پرستش فرشتگان توسط گروه های ناستیکی باشه که در گذشته انجام میشد و امروزه هم در بعضی از مذاهب رواج داره (کولسیان 18:2)،
دلیل دوم میتونه نظرات عالمان ظاهراً مسیحی قرون وسطی باشه،
سومین دلیلی که چرا به موضوع فرشتگان بی توجهی میشه میتونه ناشی از علاقه و توجه به جادوگری در قرون اخیر باشه،
و چهارمین دلیل میتونه افزایش پرستش دیوها و شیطان پرستی در این عصر باشد.
اما از طرف دیگر، برای ما مسیحیان هم، دلایلی وجود دارد که دال بر اعتقاد ما به وجود فرشتگان است.
دلایل ایمان ما مسیحیان به وجود فرشتگان
1- اولین دلیل اینست که در قسمتهای متعدد کتاب مقدس در مورد فرشتگان مطالب زیادی نوشته شده که امروز اونها رو مطالعه خواهیم کرد.
2- دومین دلیل، مشاهدۀ اشخاص دیو زده، یا کسانیکه از دیوها آسیب میبینند، و یا آنهائیکه دیوها را میپرستند.
پولس در اول قرنتیان 20:10و21، پرستش دیوها را شبیح بت پرستی میداند. همچنین در مکاشفه 20:9-21 میخوانیم که، در روزهای آخر مردم زیادی به پرستش دیوها و بت ها روی خواهند آورد.
3- سوم اینکه با دیدن افزایش کارهایی مانند احظار ارواح و امثال آن، ما مسیحیان را مجاب میکند که در مورد فرشتگان اطلاعات صحیح بر اساس کتاب مقدس داشته باشیم.
در این رابطه باید اشاره کنم که کتاب مقدس در تثنیه 10:18-12 و بسیاری آیات مشابه، احضار ارواح یا سخن گفتن با آنها را منع کرده است. همچنین در اول تیموتاوس 1:4 میخوانیم که احظار ارواح یا سخن گفتن با آنها، در روزهای آخر افزایش خواهد یافت.
4- چهارمین دلیل اینکه، ما مسیحیان باید بدانیم که شیطان و ارواح شریر برای جلوگیری از عمل فیض الهی در قلوب ما و ایجاد مانع در کار خدا، چه کارهایی انجام میدهد. آنگاه با شناخت صحیح از طریق کتاب مقدس نه تنها به وظائف مان در جنگ روحانی پی خواهیم برد بلکه مطمئن خواهیم شد که شیطان به زودی شکست خواهد خورد.
این بود مقدمه ای بر اینکه چرا مطالعه و شناخت فرشتگان اهمیت داره و به همین دلیل ما دو درس را به این موضوع مهم اختصاص دادیم.
پس توجه شما رو به رئوس مطالب امروز جلب میکنم.
در این درس چهار موضوع را بررسی خواهیم کرد:
ابتدا موضوع پیدایش فرشتگان و بعد به ماهیت آنها مطالعه خواهیم کرد. در بخش ماهیت فرشتگان به بررسی شش ویژگی اصلی آنها خواهیم پرداخت. پس از آن سقوط فرشتگان رو بررسی میکنیم، که طی آن واقعیت، زمان، علت و نتایج سقوط فرشتگان را مورد مطالعه قرار خواهیم داد. در پایان، به موضوع طبقه بندی فرشتگان خواهیم پرداخت، که در آن، انواع فرشتگان نیکو و شریر بطور مفصل مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت.
پس بیائید ببینیم که کلام خدا در رابطه با پیدایش فرشتگان چه میگوید.
بخش اول – پیدایش فرشتگان
کتاب مقدس وجود فرشتگان نیکو و شریر را بدیهی میداند. در مزمور 2:148-5 فرشتگان همراه با آفتاب و ماه و ستارگان بعنوان قسمتی از مخلوقات خدا ذکر شده اند. در انجیل یوحنا 3:1 میخوانیم که عیسی مسیح خالق همه چیز است و البته این شامل فرشتگان هم میشود. از آنجائیکه فقط خدا فناناپذیر است پس معلوم می شود که فرشتگان توسط خدا آفریده شده اند و ادامۀ وجود آنها بستگی به ارادۀ او دارد.
زمان دقیق آفرینش آنها در هیچ جای کتاب مقدس ذکر نشده، ولی به احتمال زیاد قبل از آفرینش آسمان ها و زمین که در پیدایش 1:1 اشاره شده، بوده است، چون مطابق با ایوب 4:38-7 وقتی بنیاد زمین نهاده میشد، در آنجا نوشته شده که جمیع پسران خدا (که اشاره ای به فرشتگان است) آواز شادمانی دادند.
فرشتگان به طور قطع قبل از پیدایش 1:3 وجود داشتند چون در آنجا به شیطان که یکی از فرشتگان بود اشاره شده است. هر چند کتاب مقدس تعداد دقیق فرشتگان را به ما نمیدهد، اما در آیاتی چون دانیال 10:7، متی 53:26، بطور کلی به بیشمار بودن آنها اشاره میکند.
بخش دوم – ماهیت فرشتگان
در رابطه با ماهیت فرشتگان میخوام به شش ویژگی آنها اشاره کنم که اولین مورد آن این است که آنها انسانهای جلال یافته نیستند.
ویژگی اول – آنها انسان های جلال یافته نیستند
چرا؟ چون انسان و فرشتگان یکی نیستند.
دلایلی که میتوان از کلام خدا در این رابطه آورد از این قرارند.
– اول اینکه در متی 30:22 میگوید که ایمانداران، مثل فرشتگان خواهند بود ولی نمی گوید که فرشته خواهند بود.
– دومین مورد اینکه، در کتاب مقدس اصطلاح “محفل فرشتگان” با “ارواح نجات یافتگان” تفاوت دارد (عبرانیان 22:12و23).
– دلیل سوم اینست که در مزمور 5:8 و عبرانیان 7:2 میخوانیم که انسان از فرشتگان اندکی پست تر قرار داده شد ولی بر آنها برتری خواهد یافت.
– و در نهایت چهارمین دلیل اینکه اول قرنتیان 3:6 بما میگوید که ایمانداران در آینده فرشتگان را داوری خواهند کرد.
مورد دوم در رابطه با ماهیت فرشتگان اینست که فرشتگان بدن ندارند.
ویژگی دوم- فرشتگان بدن ندارند
در کتاب مقدس، فرشتگان “بادها” یا “روح ها” خوانده شده اند (این مطلب رو میتونیم در عبرانیان 7:1، و مزمور 4:104 مطالعه کنیم).
در عبرانیان 14:1 در این رابطه میگوید:
عبرانیان 14:1 آیا همگی ایشان روح های خدمت گذار نیستند که برای خدمت آنانی که وارث نجات خواهند شد فرستاده میشوند؟
بدن نداشتن فرشتگان همچنین از افسسیان 12:6 فهمیده میشود زیرا پولس رسول میفرماید:
افسسیان 12:6 بدانید که جنگ ما با انسانها نیست ، انسانهایی که گوشت و خون دارند؛ بلکه ما با موجودات نامرئی می جنگیم که بر دنیای نامرئی حکومت می کنند، یعنی بر موجودات شیطانی و فرمانروایان شرور تاریکی . بلی ، جنگ ما با اینهاست ، با لشکرهایی از ارواح شرور که در دنیای ارواح زندگی می کنند.
اگر چه در کلام خدا میخوانیم که فرشته ها غالباً خودشان را به شکل جسمانی ظاهر کرده اند ولی این به آن معنی نیست که واقعاً بدن دارند. (این مطلب رو میتونیم در آیاتی چون پیدایش 1:18-2 مطالعه کنیم).
سومین نکته در رابطه با ماهیت فرشتگان این است که آنها فوج یا گروه و نه یک نژاد هستند.
ویژگی سوم – فرشتگان فوج یا گروه و نه یک نژاد هستند
ازآیاتی مثل مزمور 2:148 میفهمیم که فرشتگان را بصورت فوج یا لشکر و نه نژاد معرفی میکند.
لوقا 36:20 بما میگوید که فرشتگان نه ازدواج میکنند و نه نمی میرند.
در کتاب مقدس هیچ گاه نمی بینیم که از فرزندان فرشتگان سخنی به میان آمده باشد.
در ایوب 6:1، 1:2 فرشتگان “پسران خدا” خوانده شده اند،
هر چند جنسیت در مورد فرشتگان مفهومی ندارد ولی در کتاب مقدس کلمۀ “فرشته” به صورت مذکر ذکر شده است. در لوقا 4:24 میخوانیم، فرشتگانی که بر سر قبر عیسی مسیح ظاهر شدند به صورت و شکل مرد بودند.
نکتۀ چهارم در رابطه با ماهیت فرشتگان این است که آنها از نظر دانایی از انسانها جلوتر هستند ولی دانای مطلق نیستند.
ویژگی چهارم – فرشتگان از نظر دانایی از انسانها جلوتر هستند ولی دانای مطلق نیستند
در این رابطه کتاب مقدس:
در دوم سموئیل 20:14 میگوید، حکمت فرشتگان خیلی زیاد است.
عیسی مسیح در متی 36:24 فرمود:
متی 36:24 اما از آن روز و ساعت هیچ کس اطلاع ندارد حتی ملائکۀ آسمان.
در اول تیموتاوس 21:5 پولس فرشتگان را شاهد میآورد و میگوید:
اول تیموتاوس 21:5 در حضور خدا و مسیح عیسی و فرشتگان برگزیده، تو را قسم میدهم.
حتی فرشتگانی هم که سقوط کرده اند حکمت خارق العاده دارند. در لوقا 34:4 یکی از آنها به مسیح چنین گفت:
لوقا 34:4 تو را می شناسم کیستی، ای قدوس خدا.
اول پطرس 11:1-12 بما میگوید که “فرشتگان هم مشتاق هستند” که دربارۀ عجایب نجات مسیح تفتیش و تفحص کنند.
پنجمین مورد در رابطه با ماهیت فرشتگان این است که آنها از انسان ها قوی ترند ولی قادر مطلق نیستند.
ویژگی پنجم – از انسان ها قوی ترند ولی قادر مطلق نیستند
کلام خدا در این رابطه میگوید:
– از نظر قدرت از انسان ها قوی تر هستند (دوم پطرس 11:2).
– پولس آنها را فرشتگان قوت” می نامد (دوم تسالونیکیان 7:1).
نمونه ای از قدرت فرشتگان در نجات دادن رسولان از زندان رو میتونیم در اعمال 19:5 مطالعه کنیم
غلطانیدن سنگ از در قبر عیسی مسیح در متی 2:28 توسط یک فرشته صورت گرفت.
علاوه بر این، در جنگ میان فرشتگان نیکو و فرشتگان شریر در مکاشفه 7:12 میفهمیم که قدرت آنها نامحدود نیست.
دانیال 13:10 میگوید که فرشته ای که نزد دانیال آمد در نبردی که علیه رئیس مملکت فارس داشت محتاج کمک میکائیل بود.
رسالۀ یهودا آیۀ 9 و ایوب 12:1 بما میگویند که نه میکائیل که رئیس فرشتگان است و نه شیطان، هیچکدام قدرت بی حد ندارند
ششمین و آخرین مورد در رابطه با ماهیت فرشتگان اینه که تحرک آنها از انسانها بیشتر است ولی در همه جا حاضر نیستند.
ویژگی فرشتگان – تحرک آنها از انسان ها بیشتر است ولی در همه جا حاضر نیستند
از آیاتی مثل ایوب 7:1 میتوان فهمید که فرشتگان بر روی زمین تردد میکنند و راه میروند، ولی نمی توانند در آن واحد در بیش از یک جا حضور داشته باشند.
همچنین دانیال 21:9-23 بما میگوید که فرشتگان از محلی به محل دیگر منتقل میشوند. البته این امر مستلزم وقت و گاهی تاخیر است (دانیال 10:10-14). فرشتگان روح های خدمتگذار هستند که برای خدمت آنانی که وارث نجات خواهند شد فرستاده میشوند (عبرانیا 14:1).
بخش سوم – سقوط فرشتگان
برای مطالعۀ این بخش به بررسی چهار مورد خواهیم پرداخت که از این قرارند.
1- واقعیت سقوط فرشتگان
2- زمان سقوط فرشتگان
3- علت سقوط فرشتگان
4- نتایج سقوط فرشتگان
پس بیائید به مورد اول
یعنی واقعیت سقوط فرشتگان بپردازیم.
الف – واقعیت سقوط فرشتگان
اولین نکته ای که لازم میدونم در اینجا بهش اشاره کنم اینه که شرارت یا گناه در آسمان و نه بر زمین شروع شد.
از کلام خدا میفهمیم که فرشتگان در موقع آفریده شدن، کامل بودند. در شرح آفرینش در باب اول پیدایش هفت بار گفته شده است که هر چه خدا آفرید نیکو بود. در پیدایش 31:1 میخوانیم:
پیدایش 31:1 و خدا هر چه ساخته بود دید و همانا بسیار نیکو بود.
این مسئله بطوریکه در حزقیال 15:28 اشاره میکنه در رابطه با شیطان هم صادق هست.
حزقیال 15:28 «از روزی که آفریده شدی در تمام کارهایت کامل و بی‌نقص بودی تا اینکه شرارت در تو راه یافت.
بنابراین، روشن است که شیطان در موقع آفریده شدن کامل بود. شرح سقوط شیطان را در حزقیال باب 28 میتونیم مطالعه کنیم.
بسیاری از آیات کتابمقدس به فرشتگان شریر اشاره میکنند که بدون شک نتیجۀ سقوط شیطان است.
از دوم پطرس 4:2 و یهودا آیۀ 6 میفهمیم که علت سقوط این فرشتگان این بود که آنها گناه کرده و مقام و مسکن خود را ترک نمودند.
مورد دوم، زمان سقوط فرشتگان هست.
ب- زمان سقوط فرشتگان
کتاب مقدس در این مورد سکوت کرده، ولی از پیدایش 1:3-3 روشن است که سقوط فرشتگان قبل از سقوط انسان واقع شد، چون شیطان بصورت مار به باغ عدن وارد شد و حوا را فریب داد که گناه کند. ولی بطور قطع نمیتوانیم بگوئیم که چه مدت قبل از واقعۀ باغ عدن بود که فرشتگان سقوط کردند.
نکتۀ سوم علت سقوط فرشتگان هست.
ج- علت سقوط فرشتگان
علت سقوط فرشتگان یکی از بزرگترین اسرار الهیات است. همانطور که عرض کردم فرشتگان در موقع آفریده شدن کامل بودند. علاقۀ آنها نسبت به خدا کامل بود و خواست آنها با خواست خدا کاملاً مطابقت داشت. سوالی که پیش می آید این است که چطور امکان داشت چنین موجودات کاملی سقوط کنند. چگونه ممکن شد اولین تمایل ناپاک و فکر نافرمانی در ذهنشون پدیدار بشه؟ بعبارتی منشاء گناه فرشتگان چه بود؟
در اینجا میخوام به چند پاسخ پیشنهادی موجود اشاره بکنم، و درستی و یا نادرستی آنها را مورد بررسی قرار بدم.
اولین پاسخ پیشنهادی به اینکه منشاء گناه فرشتگان چیست اینست که عده ای عقیده دارند که هر چه وجود دارد، وجود خود را مدیون خداست و به همین دلیل خدا خودش به وجود آورندۀ گناه است.
جواب ما مسیحیان این است که، اگر خدا خودش به وجود آورندۀ گناه باشد و در عین حال مخلوقات را در ارتکاب گناه مسئول بداند، پس عدالت و صفات اخلاقی خدا مورد سوال قرار میگیرند، در صورتیکه چنین نیست، چون میدانیم که در جهان عدالت خواهی و اصول اخلاقی وجود دارد و این مطلب را در مبحث اثبات وجود خدا به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار دادیم.
عده ای دیگر می گویند که شرارت نتیجۀ ماهیت جهان است. آنها معتقدند که وجود جهان خود بزرگ ترین شرارت هاست، بنابراین سرچشمۀ تمام شرارت های دیگر، از جمله نافرمانی فرشتگان است. این گروه بر این باورند که طبیعت بخودی خود شریر است. در صورتیکه که کلام خدا بارها اعلام میدارد که هر چه خدا خلق فرمود نیکو است و طبیعت به خودی خود نمیتواند شریر باشد. در اول تیموتاوس 4:4 میخوانیم.
اول تیموتائوس 4:4 هر چه که خدا آفریده ، خوب است و باید با شادی از آنها استفاده کنیم . البته باید برای آنها از خدا شکرگزاری نمود،
عدۀ دیگری معتقدند که ذات فرشتگان مانند انسان سرچشمه شرارت است. آنها بر این باورند که گناه یک مرحلۀ ضروری برای پیشرفت آنهاست.
ولی کتاب مقدس چنین تکاملی را قبول ندارد و کائنات و مخلوقات را در موقع خلق شدن کامل میداند. باید در نظر داشته باشیم که فرشتگان و انسان در موقع آفریده شدن توانایی ارتکاب گناه و یا اجتناب از آن را داشتند. آنها در انتخاب آزاد بودند، و استقلال اراده داشتند.
پس به این نتیجه میرسیم که علت سقوط فرشتگان عبارت از عصیان عمدی و ارادی آنها بر علیه خدا بود. اگر سوال شود که محرک یا انگیزۀ اصلی برای این عصیان چه بود، میتوانیم از کتاب مقدس جواب هایی را برای آن پیدا کنیم.
بعنوان مثال در حزقیال 11:28-19، وصف موفقیت و زیبایی زیاد پادشاه صور، نمونه ای از شیطان و دلیل سقوطش بود. بطوریکه در حزقیال 2:28 چنین میخوانیم.
حزقیال 2:28 تو دلی مغرور داری و گفته‌ای که خدا هستی و در قلب دریاها برتخت خدایان نشسته‌ای.
انگیزۀ دیگری که میتوان از کتاب مقدس بعنوان دلیل عصیان فرشتگان آورد، جاه طلبی بی جا و میل بزرگتر بودن از خدا دانست. در پادشاه بابل این جاه طلبی وجود داشت و میتوانیم او را هم نمونه ای از شیطان بدانیم. بطوریکه در اشعیا 12:14 چنین میخوانیم:
ای پادشاه بابل، ای ستارۀ نورانی صبح، تو از آسمان افتادی! در گذشته تو ملتها را شکست دادی، اما خودت به خاک افتاده ای.
در هر حال علت را میتوان خودخواهی و قانع نبودن به حق خود و تلاش برای ربودن حق دیگران دانست. شکی نیست که علت سقوط سایر فرشتگان شریر همان بود که باعث سقوط شیطان شد.
در مکاشفه 4:12 میخوانیم اژدها که سمبلی از شیطان است، با دم خود یک سوم ستارگان را بزیر کشید. از این آیه میتوان نتیجه گرفت که یک سوم فرشتگان همراه شیطان سقوط کردند.
آخرین نکته در رابطه با سقوط فرشتگان، نتایج سقوط آنهاست.
د- نتایج سقوط فرشتگان
در کتاب مقدس به چندین نتیجه سقوط فرشتگان اشاره شده است.
1- تمام آنها قدوسیت اولیۀ خود را از دست دادند و از نظر ذات و رفتار فاسد شدند (متی 1:10).
2- بعضی از آنها به جهنم انداخته شدند و در آنجا در زنجیرها تا روز داوری نگهداری میشوند (دوم پطرس 4:2).
3- بعضی از آنها آزاد مانده اند و با کار فرشتگان نیکو مخالفت قطعی می کنند (دانیال 12:10-13).
4- یکی دیگر از نتایج گناه فرشتگان این است که بر خلقت اولیه هم تاثیر داشته اند زیرا در پیدایش 17:3-19 می خوانیم که به علت گناه آدم زمین ملعون شد و رومیان 9:8-22 میگوید که تمامی خلقت به علت سقوط در آه و افسوس بسر می برد.
5- نتیجۀ دیگر اینکه، در مکاشفه 8:12-9 میخوانیم، در آینده فرشتگان از آسمان اخراج شده بر روی زمین انداخته خواهند شد،
6- اول قرنتیان 3:6 میگوید که، فرشتگان بعد از داوری شدن، به دریاچۀ آتش افکنده خواهند گردید.
بخش چهارم – طبقه بندی فرشتگان
فرشتگان بطور کلی به دو دسته تقسیم میشوند: 1) فرشتگان نیکو و 2) فرشتگان شریر. که در هر یک از این دو دسته تقسیمات مختلفی وجود دارد. اول به بررسی فرشتگان نیکو میپردازیم.
فرشتگان نیکو شامل:
1- فرشتگان، 2- کروبیان، 3- سرافین، 4- موجودات زنده بشکل حیوان، 5- روسای فرشتگان
6- پاسبانان، 7- پسران خدا هستند
و فرشتگان شریر شامل:
1- فرشتگان شریر محبوس در زندان، 2- فرشتگانی که آزاد هستند، 3- دیوها، 4- شیطان هستند که به بررسی تک تک آنها میپردازیم.
الف – فرشتگان نیکو
اولین گروه فرشتگان نیکو همان فرشتگان نام دارد.
1- فرشتگان
کلمۀ فرشته، هم به عبری، و به یونانی به معنی “پیام آور” است. تنها از متن کتاب مقدس میتوان فهمید که مقصود از پیام آور، انسان یا فرشته است. فرشتگان در فوج ها یا گروه ها هستند. خداوند ما عیسی مسیح در متی 53:26 به پطرس گفت که اگر بخواهد میتواند از پدر درخواست کند که بیش از دوازده فوج فرشته بفرستد. در عبرانیان 22:12 به فرشتگان بیشمار اشاره شده است.
نوع دوم فرشتگان نیکو، کروبیان نام دارد.
2- کروبیان
کروبیان در پیدایش 24:3 و دوم پادشاهان 15:19 و حزقیال 1:10-22 و 14:28-16 ذکر شده اند. منشاء این کلمه کاملاً روشن نیست ولی عده ای معتقدند که معنی اصلی آن “پوشانیدن” یا “محافظت کردن” است. پیدایش 24:3 میگوید که کروبیان محل وارد شدن به باغ عدن را محافظت میکردند.
از خروج 19:25 میفهمیم که مجسمۀ دو کروبی بر روی صندوق عهد در خیمه اجتماع و هیکل قرار داشت. بر روی پرده های درونی وپوشش خیمۀ اجتماع نقش کروبیان وجود داشت و بر روی درهای هیکل هم تصویر کروبیان نقش شده بودند. با توجه با اینکه کروبیان حافظ بهشت بودند و محافظ تخت خدا هم هستند و نقش آنها بر روی پرده ها وپوشش خیمۀ اجتماع و درهای هیکل وجود داشت، میتوانیم نتیجه بگیریم که بطور کلی وظیفۀ کروبیان محافظ تخت خدا میباشند. شیطان هم قبل از سقوط، یکی از کروبیان بوده است که در حزقیال 14:28-16 به این اشاره میکند.
نوع سوم فرشتگان نیکو، سرافین است.
3- سرافین
سرافین فقط در اشعیا 2:6و6 ذکر شده است.
سرافین از قرار معلوم با کروبیان تفاوت دارند چون بعنوان مثال در اول سموئیل 4:4 گفته شده است که خدا بالاتر از کروبیان نشسته است، ولی در اشعیا 2:6 میخوانیم که سرافین بالای سر خدا می ایستند. وظایف سرافین هم با کروبیان تفاوت دارد. سرافین موجودات آسمانی را در عبادت خدا رهبری و خادمین خدا را برای عبادت و خدمت او تقدیس میکنند. بدین طریق وظیفۀ سرافین بیشتر به عبادت و قدوسیت تا به عدالت و قدرت مربوط میشود.
نوع چهارم از فرشتگان نیکو، موجودات زنده ای هستند که بطور سمبلیک بشکل حیوان در مکاشفۀ یوحنا به آنها اشاره شده است.
4- موجودات زنده بشکل حیوان
بعضی مفسرین مسیحی، این موجودات زنده بشکل حیوان در مکاشفه 6:4-9 را با سرافین یکی میدانند و عده ای دیگر میگویند این حیوان ها همان کروبیان هستند. اما با توجه به تفاوت این دو گروه، بهتر است این موجودات زنده را از سرافین و کروبیان متفاوت بدانیم.
وظیفۀ این موجودات زنده، عبادت خداست. آنها در اجرای داوری های خدا کمک می نمایند (مکاشفه 1:6-3 و 7:15) و شاهد عبادت صد و چهل و چهار هزار نفر هستند (مکاشفه 3:14). آنها مانند سرافین و کروبیان در اطراف تخت خدا فعالیت دارند.
پنجمین نوع فرشتگان نیکو، روسای فرشتگان نام دارد.
5- روسای فرشتگان
اصطلاح “رئیس فرشتگان” در کتاب مقدس دو بار ذکر شده است (اول تسالونیکیان 16:4، یهودا 9) ولی اشارات دیگری به رئیس فرشتگان یعنی میکائیل وجود دارد. میکائیل تنها فرشته ای است که رئیس فرشتگان نام دارد. در مکاشفه 7:12 آمده که میکائیل تعدادی از فرشتگان را زیر نظر خود دارد و در دانیال 13:10 و 21و 1:12 آمده که او رئیس قوم اسرائیل است.
وظائف روسای فرشتگان، محافظت و کامیابی قوم اسرائیل، اعلام تولد عیسی مسیح نجات دهنده (لوقا 26:1-38)، شکست شیطان در تلاشی که برای کشتن زنی که پسر را بدنیا آورد (مکاشفه 7:12-14) و اعلام رجعت مسیح به ایمانداران می باشد (اول تسالونیکیان 16:4-18).
ششمین نوع فرشتگان نیکو پاسبانان هستند.
6- پاسبانان
در دانیال 13:4 به پاسبان مقدس اشاره شده و در آیۀ 17 به صورت جمع یعنی پاسبانان ذکر گردیده است. اینها احتمالاً فرشتگانی هستند که از طرف خدا برای پاسبانی فرستاده میشوند و همانطور که از نام شان معلوم است، کارشان پاسبانی و مراقبت میباشد. همچنین در آوردن پیام برای مردم از طرف خدا نقش دارند. اما کتاب مقدس در رابطه با طبقه یا نوع آنها اشاره ای نکرده است.
نوع دیگر فرشتگان نیکو، پسران خدا میباشد.
7- پسران خدا
اصطلاح دیگری که در کتاب مقدس برای نوعی از فرشتگان نیکو بکار گرفته شده “پسران خدا” است. این اصطلاح در ایوب 6:1 و 1:2 و 7:38 درمورد فرشتگان، از جمله شیطان نیز بکار برده شده است. آنها از این نظر پسران خدا هستند که توسط خدا آفریده شده اند.
کلام خدا در مورد رده های فرشتگان نیز اشاراتی دارد. بعنوان مثال در در کولسیان 16:1 پولس از تخت ها، سلطنت ها، ریاسات و قوات سخن میگوید و اضافه میکند که اینها “به وسیله و برای مسیح آفریده شدند”. چنین به نظر می رسد که مقصود پولس در اینجا فرشتگان نیکوست.
باید در نظر داشته باشیم که هدف پولس در کولسیان 16:1 اشاره به سلسه مراتب فرشتگان یا درجات موجودات روحانی بین خدا و انسان نیست.
بلکه منظور پولس از اشاره به تختها، به فرشتگانی اشاره میکند که در حضور مستقیم خدا هستند. اینها دارای قدرت فرمانروایی می باشند و تحت نظر خدا خدمت میکنند. بعد از تخت ها سلطنتها قرار دارند. ریاسات از قرار معلوم بر اقوام مخصوص یا ملت ها فرمانروایی دارند. به همین دلیل است که میکائیل رئیس اسرائیل خوانده شده است (دانیال 21:10و 1:12). همچنین رئیس فارس و رئیس یونان هم وجود دارد (دانیال 20:10). یعنی هر کدام در کشوری ریاست دارند. قوات عبارت اند از نیروهای پایین تری که تحت نظر یکی از درجات فوق الذکر خدمت مینمایند.
لازم میدونم که اشاره ای داشته باشم به اصطلاح “فرشتۀ خداوند” که بارها در عهدعتیق از آن استفاده شده است. مقصود از فرشتۀ خداوند، اشاره به فرشتگان معمولی نیست، بلکه فرشتۀ خداوند همان عیسی مسیح قبل از مجسم شدن اوست. البته این مطلب را به تفصیل در برنامۀ پنجم تحت عنوان ماهیت خدا و تثلیث مورد مطالعه قرار دادیم.
این بود بررسی انواع فرشتگان نیکو، پس بیائید به بررسی فرشتگان شریر بپردازیم.
ب- فرشتگان شریر
فرشتگان شریر هم، به مانند فرشتگان نیکو، دارای تفاوت هایی هستند بعنوان نمونه، اولین دسته از فرشتگان شریر آنهائیکه هستند که در زندان محبوس هستند.
1- فرشتگان شریر محبوس در زندان
پطرس و یهودا در رسالات خود به این دسته از فرشتگان شریر اشاره کردند. غالب مفسرین معتقدند که دوم پطرس 4:2 و یهودا 6 هر دو از یک نوع فرشته صحبت میکنند.
پطرس می گوید که این فرشتگان گناه کردند و خدا آنها را به جهنم انداخته، به زنجیرهای ظلمت سپرد تا برای داوری نگاه داشته شوند. ولی یهودا میگوید که گناه آنها این بود که ریاست خود را حفظ نکردند بلکه مسکن حقیقی خود را ترک نمودند. احتمالاً یهودا ترجمۀ یونانی تثنیه 8:32 را در نظر داشت. در آنجا میگوید که خدا امت ها را طبق تعداد فرشتگان خود تقسیم کرده است. فرض بر این است که خدا برای هر ملتی یک یا چند فرشته تعیین کرد. از کتاب دانیال کاملاً روشن می شود که ملت های مختلف تحت ریاست یکی از این فرشتگان قرار دارند (دانیال 13:10 و 20و21و 1:12). بدین طریق حفظ نکردن ریاست احتمالاً به این معنی است که در انجام وظایف خود وفادار نبودند ولی احتمال قوی تر این است که چشم طمع به مقامات بالاتر دوخته بودند.
دومین نوع از فرشتگان شریر فرشتگانی که آزادانه فعالیت میکنند.
2- فرشتگانی که آزاد هستند
در کتاب مقدس این فرشتگان شریر گاهی همراه رئیس شان شیطان و گاهی به تنهایی از آنها نام برده شده است. (متی 41:25 و رومیان 38:8).
از قرار معلوم مهمترین کار فرشتگان شریری که آزاد هستند، کمک به رهبرشان شیطان، مبارزه با فرشتگان نیکو و خصومت با قوم خدا و مقاصد الهی میباشد.
سومین نوع فرشتگان شریر دیوها نام دارند.
3- دیوها
دیوها بطور مکرر در کتاب مقدس مخصوصاً در اناجیل ذکر شده اند. آنها روح هستند (متی 16:8) که غالباً “روح پلید” نامیده میشوند (مرقس 25:9). آنها تحت فرمانروایی شیطان کار میکنند (لوقا 15:11-19).
دیوها میتوانند باعث گنگی (متی 32:9 و33)، کوری (متی 22:12)، صدمۀ جسمی (مرقس 18:9) و سایر ناراحتی ها و نقائص بدنی (لوقا 11:13-17) بشوند.
دیوها برای مخالفت با کار خدا از روش هایی استفاده میکنند که از این قرارند:
خراب کردن تعلیم صحیح (اول تیموتاوس 1:4-3)، خراب کردن حکمت خدایی (یعقوب 15:3) و فاسد ساختن مشارکت مسیحی (اول قرنتیان 20:10و21).
دلیل وارد شدن دیوها به انسانها، بخاطر اینکه بدن انسانی داشته باشند نیست بلکه بیشتر به دلیل خرابکاری در کار خداست. آنها تحت رهبری شیطان، دشمن خدا و ملکوت او هستند. شیطان فرمانروای فرشتگان سقوط کرده ای است که در طغیان اولیه با او همدست شدند. اختیارات شیطان بی شک همان است که در موقع آفریده شدن به او داده شده است.
دیوها که به طور غیر قابل تغییر، تصمیم به سرپیچی از خالق خود، و پیروی از شیطان گرفته اند، بطور غیر قابل برگشت در ظلمت، گمراهی و فریب به سر میبرند. به همین دلیل با فرمانروای خود شیطان اتحاد کامل دارند و با طیب خاطر در محدودۀ سازمان یافتۀ شیطانی مشغول به خدمت او هستند (متی 26:12).
یکی دیگر از انواع فرشتگان شریر، خود شیطان است.
4- شیطان
در بسیاری از آیات عهدعتیق و عهدجدید به شیطان اشارۀ صریح شده است.
بعنوان مثال در اول تواریخ 1:21 میخوانیم:
اول تواریخ 1:21 و شیطان به ضد اسرائیل برخاسته، داود را اغوا نمود که اسرائیل را بشمارد.
عیسی مسیح نیز در لوقا 18:10 میگوید:
لوقا 18:10 بدیشان گفت، من شیطان را دیدم که چون برق از آسمان می‌افتد.
کتاب مقدس به روشنی وجود شیطان تائید میکند. به همین دلیل به او ضمایر، صفات و کارهای شخصی نسبت داده شده است، (ایوب 8:1و12 / اشعیا 13:14و14 /متی 1:4-11).
در اینجا میخواهم به نامها و القابی که در کتاب مقدس برای شیطان بکار برده شده اند اشاره کنم.
- شیطان که به مفهوم “دشمن” در اول پطرس 8:5 به او اشاره شده است، دشمن خدا و مردم میباشد.
- ابلیس که به مفهوم متهم کنندۀ برادران در متی 39:13 اشاره شده، از خدا به مردم و از مردم به خدا بدگویی میکند.
- اژدها از نظر لغوی احتمالاً به معنی مار یا هیولای دریایی است که در مکاشفه 3:12 بکار گرفته شده و مظهری از شیطان است.
- نام مار، مفهوم حیله گری و فریبکاری شیطان را در پیدایش 1:3 نشان میدهد.
- بعلزبول در زبان سریانی به معنی “صاحب زباله دان” و در متی 25:10 بعنوان “صاحب خانه” به آن اشاره شده است.
- بلیعال به معنی بی ارزش در دوم سموئیل 6:23 و دوم قرنتیان 15:6 بکار برده شده است.
- زهره ستارۀ صبح میباشد. معنی دیگر آن حامل نور است که اشاره به شیطان به منزلۀ فرشتۀ نور یا لوسیفر است. (اشعیا 12:14، دوم قرنتیان 14:11).
- نام شریر در متی 19:13و38 نشاندهندۀ ذات و اعمال شیطان است. شریر سعی دارد که با شرارت، پلیدی و استبداد بر هر چه بتواند، فرمانروایی کند.
- نام دیگر شیطان، تجربه کننده که نشاندهندۀ هدف و تلاش او در تحریک مردم برای انجام گناه میباشد (متی 3:4).
- یکی دیگر از القاب شیطان بر اساس دوم قرنتیان 4:4 خدای این جهان است. شیطان بعنوان خدای این جهان دارای خادمین، تعالیم، قربانی ها و عبادتگاه ها میباشد (دوم قرنتیان 15:11، اول تیموتاوس 1:4) میباشد. شیطان بعنوان خدای این جهان از مذاهب انسانی پشتیبانی میکند و بدون شک حامی تمام بدعتها و اعتقادات گمراه کننده ای است که در طی قرون متمادی با کلیسای حقیقی دشمنی داشته اند.
- رئیس قدرت هوا نام دیگر شیطان در افسسیان 2:2 میباشد که با استبداد کامل بر فوج عظیمی از فرشتگان شریر برای اجرای تمایلاتش فرمانروایی دارد.
- رئیس این جهان، لقب دیگر شیطان در یوحنا 31:12 است که به تسلط او بر دولتهای جهان اشاره میکند. در متی 8:4-9 عیسی با ادعای شیطان که بر این کرۀ خاکی تسلط دارد، مخالفت نکرد. اما باید بدانیم که خدا برای شیطان حدودی تعیین کرده است و در زمان معین، در موقع فرمانروایی مسیح، شیطان مهار خواهد شد.
درس آینده بخش دوم از مبحث فرشته شناسی تحت عنوان کارهای و سرنوشت فرشتگان خواهد بود.